
20.03 2025
Kwas foliowy – nadal rekomendowany dla kobiet w ciąży?
Kwas foliowy, czyli witaminę B9 , po raz pierwszy wyizolowano w 1941 roku z liści szpinaku (stąd jego nazwa „folium” czyli liść). Pięć lat później zsyntetyzowano kwas foliowy w laboratorium w USA.
Tekst: Aleksandra Górska
Zdjęcie: pixabay.com
Pod koniec XX wieku wykazano, że jego suplementacja na początku ciąży zmniejsza ryzyko wad cewy nerwowej nawet o 50-75%. Dziś jest to wiedza powszechna – każda kobieta kiedy tylko dowie się o ciąży kupuje w aptece suplement z witaminą B9.
Kiedy forma ma znaczenie
W naturalnych pokarmach kwas foliowy występuje w postaci folianów, których pochodną jest metafolina (zmetylowany kwas foliowy). Tymczasem w suplementach mamy syntetyczny kwas foliowy, który w naszym organizmie musi przejść kilka reakcji, aby przekształcić się w formę biodostępną.
Aktywny metabolit kwasu foliowego powstaje z udziałem enzymu reduktazy metylenotetrahydrofolianowej. Za prawidłowe działanie tego enzymu odpowiada gen MTHFR. Jednak u niektórych osób (szacuje się, że w polskiej populacji jest to ponad 50%) może występować mutacja tego genu, co przyczynia się do zaburzenia powstawania aktywnej postaci kwasu foliowego.
Od kilku lat na rynku są dostępne suplementy z czynną formą kwasu foliowego (5-MTHF). Przyjmowanie takiego preparatu pozwala ominąć ścieżki metaboliczne jakie musi przejść syntetyczny kwas foliowy i dostarczyć do organizmu od razu jego aktywną formę.
SPÓR
W ostatnich latach trwał nieformalny spór pomiędzy dietetykami a lekarzami w kwestii suplementacji kwasu foliowego. Ci pierwsi stosowali foliany, twierdząc, że formy syntetyczne są słabo przyswajalne. Tymczasem lekarze uważali, że nie ma to większego znaczenia i zalecali pacjentkom syntetyczny kwas foliowy.
Dopiero w 2011 w Stanowisku PTGiP (Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników) czytamy, że dla osób z mutacją w genie MTHFR „wskazane jest uzupełnianie suplementacji również za pomocą aktywnych folianów, choć brak jest opracowań dotyczących całkowitego zastępowania kwasu foliowego metafoliną w prewencji wad otwartych ośrodkowego układu nerwowego”1 Dopiero w kolejnych rekomendacjach dotyczących suplementacji z 2024 roku wyraźnie potwierdzono, że coraz „więcej dowodów medycznych wskazuje na przewagę zastosowana naturalnie występującej formy folianów.