Coraz częściej zwraca się uwagę na rolę, jaką mogłyby odegrać probiotyki wśród sportowców skarżących się na problemy żołądkowo-jelitowe. Jednak dziedzina suplementacji probiotykami wciąż wymaga wielu badań, by  wykorzystać te szczepy lub kombinacje szczepów, które mają najlepsze działanie w konkretnym przypadku.

Tekst: Beata Woźniak

Zdjęcie: pixabay.com

Nie bez znaczenia jest też rozwój rynku suplementów zawierających probiotyki – wiele problemów można zmniejszyć za pomocą odpowiednio dobranej diety, ale nierzadko dodatkowe przyjmowanie probiotyków jest konieczne, by  przywrócić równowagę mikroflory jelitowej. Dlaczego problem występuje dość często u aktywnych sportowo  pacjentów?

Intensywny wysiłek fizyczny podnosi temperaturę ciała, wzmaga wytwarzanie kwasu mlekowego, zwiększa się także  przepływ krwi do mięśni i serca, na niekorzyść przepływu w przewodzie pokarmowym. To z kolei objawiać się może  zaburzeniem procesu usuwania z organizmu szkodliwych metabolitów powstałych podczas dużego wysiłku. Przez to  do komórek nie dociera właściwa ilość składników odżywczych, a powstaje mnóstwo wolnych rodników, które ustrój  powinien zwalczać. To zadanie przede wszystkim dla układu pokarmowego, a konkretnie mikrobiomu przewodu pokarmowego.

Właśnie wtedy, gdy nadwyrężony stresem oksydacyjnym organizm walczy z wolnymi rodnikami, dochodzi do  osłabienia mikroflory jelitowej i w efekcie łatwiejszej drogi dla wszelkich drobnoustrojów chorobotwórczych. Stąd już  niedaleka  droga do uciążliwych dolegliwości, np. biegunki, wzdęć, bólu brzucha.

Aby tę równowagę przywrócić, stosuje się najczęściej probiotyki. Według definicji WHO są to preparaty lub produkty  żywnościowe zawierające pojedyncze lub mieszane hodowle żywych drobnoustrojów, które, podane w odpowiedniej  ilości, wywierają korzystny wpływ na zdrowie. Źródło probiotyków stanowią preparaty farmaceutyczne, suplementy  diety oraz mleczne napoje fermentowane, jak kefir, kwaśne mleko, maślanka, jogurt i mleko acidofilne, a także  produkty kiszone – m.in. kapusta i ogórki. Z kolei prebiotyki to składniki pożywienia, które nie ulegają trawieniu i  pobudzają wzrost lub aktywność korzystnych dla organizmu bakterii w jelicie grubym.

Synbiotyki natomiast łączą w składzie probiotyki oraz prebiotyki. W przypadku tzw. dobrych bakterii istotne jest zwrócenie uwagi nie na gatunki, a na konkretne szczepy, które mogą bytować w ludzkich jelitach bez szkody dla  zdrowia, np. szczep Lactobacillus acidophilus ma udowodnione prozdrowotne działanie i na tej podstawie nie uznaje  się całego gatunku za dobroczynny. Każdy ze szczepów wymaga oddzielnych badań w celu określenia jego  właściwości probiotycznych i skuteczności w ściśle oznaczonej sytuacji klinicznej, a wyniki badań przeprowadzonych  z określonym szczepem probiotycznym nie mogą być wykorzystywane jako dowód skuteczności innych, których  działania nie sprawdzono.

Dyskusja o wpływie niektórych probiotyków na zdrowie i wydolność osób aktywnych sportowo trwa. U jej podstaw są możliwe takie mechanizmy, jak poprawa funkcjonowania układu pokarmowego poprzez ograniczenie występowania dolegliwości żołądkowo-jelitowych, korzystne działanie na funkcjonowania układu odpornościowego oraz  zmniejszenie uszkodzeń mięśni i stanów zapalnych podczas intensywnych treningów.