Jak dbać o wieloletni związek, by czuć się szczęśliwym? Jakie sytuacje zwiastują kryzys między partnerami i jak mu zapobiegać? Z okazji Walentynek Aneta Krakowińska, psycholog z Poradni Zdrowia Psychicznego Harmonia Grupy LUX MED podaje cztery elementy, które są kluczowe w budowaniu udanego i trwałego związku. 

1. SAMOŚWIADMOŚĆ – Dojrzałość emocjonalna jako klucz do zdrowych i dobrych relacji romantycznych

Udany związek to taki, w którym obie strony czują się swobodnie, w którym jest wzajemne dopasowanie i harmonia w sferze emocjonalnej, seksualnej i intelektualnej. Związek to nie tylko romantyczne uniesienia i „motylki w brzuchu”, ale również codzienne starania i dbanie o jego ciągły rozwój. Według naukowców na miłość dojrzałą i kompletną składają się trzy elementy: intymność, zaangażowanie i namiętność. -Intymność to po prostu bliskość emocjonalna, głęboka przyjaźń – otwartość na rozmawianie o emocjach i  zaufanie budujące podwaliny do takich intymnych zwierzeń. Namiętność dotyczy sfery seksualnej – to fizyczne podniecenie i intensywne pragnienie fizycznej bliskości wzmacniane koktajlem hormonów. Z kolei zaangażowanie to odpowiedzialność za związek i gotowość do pracy nad tym związkiem kiedy pojawiają się problemy i kryzysy – tłumaczy Aneta Krakowińska, psycholog, socjolog z Poradni Zdrowia Psychicznego Harmonia Grupy LUX MED. By te trzy powyższe elementy miłości się dopełniały, bardzo ważna jest dojrzałość emocjonalna obu partnerów w myśl cytatu Jima Rohn’a: „Dojrzałość to zdolność zbierania owoców bez przeprosin i nienarzekania, gdy coś nie idzie dobrze”. Dojrzałość partnerów  przejawia się  m.in. w ich otwartości na potrzeby drugiej osoby, szczerej komunikacji, aktywnym słuchaniu i wzajemnej akceptacji- Bardzo ważne, ale trudne dla wielu par, jest mówienie „przepraszam” i umiejętne wychodzenie z trudnych sytuacji. Bo takie zawsze się zdarzają i jest to normalne, natomiast trzeba obopólnej chęci, by takie momenty przetrwać razem i  kryzys w związku mógł stać się szansą rozwoju dla pary – dodaje ekspertka.

2. CZUJNOŚĆ – Kryzys w związku jako element rozwojowy

Kryzys w związku, chociaż jest bolesny i wyczerpujący, może być dla pary początkiem lepszej i bardziej satysfakcjonującej relacji. Trudności w związku dotyczą najczęściej problemów z komunikacją, problemów z wyrażaniem potrzeb, problemów seksualnych, problemów z podziałem obowiązków, braku wzajemnego zainteresowania, zdrady partnera lub partnerki czy choroby jednego z partnerów: – Są to momenty, w których niekiedy dotychczasowe reguły czy ustalenia związku mogą ulec zmianie. Czujność jest bardzo wskazana w momencie dużego zawirowania w życiu pary. Wiele kryzysów zaczyna się właśnie od takiego życiowego „tąpnięcia”. Warto zawsze pamiętać, że tak, jak ludzie zmieniają się przez całe życie, tak i związek przechodzi różne fazy – tłumaczy Aneta Krakowińska. Trzeba jednak być czujnym, nie popadać w rutynę i pamiętać, że zaufanie nie jest dane na zawsze. – Ważne aby reagować nawet na małe problemy, by nie doszło do efektu kuli śniegowej i eskalacji konfliktu, który będzie trudny do rozwiązania. Najgorsze co para może zrobić, gdy pojawia się kryzys to go zignorować. – dodaje ekspertka Poradni Harmonia.

3. UWAŻNOŚĆ na czerwone flagi

W ostatnim czasie sporo mówi się o tzw. czerwonych flagach w związku. To sygnały, które ostrzegają przed toksycznymi zachowaniami partnera lub partnerki,  mogą wynikać z niedojrzałości lub zaburzeń narcystycznych osoby. Eksperci wyróżniają ich naprawdę wiele, ale Aneta Krakowińska wskazuje te, które spotyka w swojej pracy najczęściej:

Brak poczucia bezpieczeństwa, niepewność

Kontrolowanie i izolowanie

Wzbudzanie poczucia winy

Nadopiekuńczość jako forma kontroli pod przykrywką opiekuńczych czynności – nadopiekuńczość często bywa mylona z troską, jednak nie maja one ze sobą nic wspólnego, ponieważ troska zakłada autonomię drugiej osoby. Mocny, przemawiający przykład? Gdy partner stwierdza, że partnerka słabo jeździ autem i lepiej, żeby on ją wszędzie woził. To jest forma niezdrowego przywiązania drugiej osoby.

Brak zainteresowania i bliskości – druga osoba nie chce spędzać czasu z partnerem

Karanie milczeniem

Mówienie o byłych partnerach – idealizowanie ich lub odwrotnie: ciągła krytyka, a także toksyczne porównania (np. „od poprzedniego chłopaka częściej dostawałam kwiaty”)

„Pseudokomplementy”  np. „fajny ten nowy sweter, nie wyglądasz w nim grubo”, „Jak na ciebie, to naprawdę smaczne to danie” itp

Szantaż emocjonalny

Nadmierna zazdrość

Agresja złość, napięcie

Upokarzanie, wyśmiewanie

Kłamstwa

„Licytowanie się” kto ma gorzej, trudniej, więcej

Zachowania narcystyczne jednej ze stron – to jest bardzo trudne, gdyż osobowość narcystyczna na zewnątrz często sprawia wrażenie idealnego partnera. Osoba w związku z narcyzem często słyszy od bliskich: „Co ty wygadujesz, przecież to jest taki dobry i opiekuńczy człowiek!”. A wewnątrz związku dzieje się źle.

Ekspertka podkreśla, że już sama świadomość czerwonych flag jest dobrym sygnałem dla osób w związku, bo może być krokiem do podjęcia działań naprawczych lub rozstania. – W obu przypadkach droga może być długa i wyboista, ale z pewnością warto spróbować ją przejść – tłumaczy Aneta Krakowińska.

4. OTWARTOŚĆ na terapię

Gdy w związku dzieje się źle, warto zastanowić się nad źródłem problemów. Albo samodzielnie, wspólnie z partnerem, albo z pomocą specjalisty. Bardzo pomocnym rozwiązaniem może być terapia par, choć często bywa tak, że terapeuta po spotkaniu z obojgiem partnerów, wskaże również konieczność podjęcia terapii indywidualnej, np. u jednego lub dwojga osób. – Najczęściej dzieje się tak w sytuacji, gdy jedna z osób w związku zmaga się z indywidulanymi problemami, które znacząco wpływają na związek. Żeby przejść skuteczną terapię par, obie osoby ze związku muszą być otwarte na pracę z terapeutą i mieć gotowość do podjęcia pracy nad relacją– wyjaśnia Aneta Krakowińska. Terapia par jest bardzo skuteczna, bo pozwala zrozumieć np. wzajemne emocje i zachowania, które często są źle odczytywane przez drugą osobę. – A dzieje się tak dlatego, że para często ma odmienne schematy i modele dotyczące tego jak funkcjonować w związku, odmienne style radzenia sobie ze stresem i odmienne sposoby rozwiązywania konfliktów – tłumaczy ekspertka.

By terapia była skuteczną bronią w walce o udany związek, para musi spełnić kilka warunków. Ekspertka Poradni Harmonia tłumaczy, co jest kluczem udanej terapii:

Obie strony szczerze chcą terapii: niestety zdarzają się sytuacje, że jedna z osób wręcz szantażuje drugą w temacie podjęcia terapii. To od razu widać na spotkaniu. Taka terapia nie ma sensu, obie strony powinny być równie mocno zmotywowane do zmian.

Otwartość na pracę nad związkiem: wiele par próbuje scedować na terapeutę sprawczość i skuteczność terapii, nie angażując się w działania naprawcze relacji. Doświadczony terapeuta może pomóc parze zrozumieć źródło konfliktów i nauczyć się rozwiązywać je w zdrowszy sposób. Jednak praca musi być wykonana w związku. Dobre intencje i chęć naprawy sytuacji są tu kluczowe.

Jeśli powodem terapii jest zdrada: to strona zdradzająca musi szczerze chcieć naprawić związek w przeciwnym razie, terapia nie ma żadnego sensu- dlatego romans musi być zakończony. Zdrada jest jednym z głównych przyczyn rozwodów. Para doświadczająca takiego kryzysu jakim jest zdrada sama najczęściej nie jest w stanie poradzić sobie z ogromem przytłaczających emocji dlatego tak ważne jest podjęcie terapii u psychologa lub psychoterapeuty specjalizującego się w psychoterapii par/małżeństw.