Światowa Organizacja Zdrowia (WHO – World Health Organization) wymienia choroby nerek wśród przewlekłych chorób niezakaźnych, które są główną przyczyną przedwczesnych zgonów na świecie. Szacuje się, w zależności od źródła, że w Polsce problem dotyczy 4–5 milionów osób, jednak większość z nich o tym nie wie. Przewlekła choroba nerek (PChN) może się rozwijać przez 20–30 lat bez żadnych symptomów.

Wczesne rozpoznanie choroby pozwala na wdrożenie odpowiednich procedur farmakologicznych i dietetycznych, które znacznie spowalniają jej postęp. Tyle że… nerki nie bolą.

Na to, że niedomagają, mogą wskazywać trudności z koncentracją, uczucie przewlekłego zmęczenia, słabszy apetyt, problemy ze snem, nocne skurcze nóg, suchość i swędzenie skory oraz częste oddawanie moczu, szczególnie w nocy.

Choroby nerek – główne przyczyny

Główne przyczyny chorób nerek to cukrzyca, nadciśnienie, otyłość oraz niedoleczone infekcje. W celu kontroli stanu nerek zdrowy dorosły powinien wykonać co dwa lata badanie ogólne moczu i oznaczyć poziom kreatyniny we krwi. Tylko te dwa badania. „Ogólnopolskie Stowarzyszenie Osób Dializowanych (OSOD) od lat podkreśla konieczność włączenia ich do obowiązkowych badań okresowych dla pracowników. To zupełnie zmieniłoby sytuację pacjentów i budżetu” – tłumaczy dr Iwona Mazur (Ogólnopolskie badanie pacjentów nefrologicznych 2020).

Zalecenia dietetyczne dla osób z PChN są przedstawiane w formie skąpych informacji, a brak wiedzy żywieniowej pacjentów to jeden z wiodących czynników obniżających skuteczność dietoterapii. W takiej sytuacji ułożenie i wdrożenie optymalnej terapii żywieniowej dla osoby z PChN stanowi duże wyzwanie. Nierozpoznana i nieleczona PChN postępuje niezauważalnie i doprowadza do całkowitej niewydolności nerek. Szacuje się, że w Polsce w nadchodzących latach częstość choroby zwiększy się nawet dwukrotnie, ponieważ większość ludzi nie odczuwa żadnych objawów aż do chwili, kiedy nerki są już w bardzo ciężkim stanie.

Czytaj również: Ajurweda, czyli wiedza o życiu. Mudry dla ciała – nerki

W okresie leczenia zachowawczego osób z PChN (okres przed dializoterapią) opóźnienie rozwoju procesu chorobowego można uzyskać, stosując odpowiednie postępowanie dietetyczne oraz farmakoterapię. Właściwie prowadzona i nadzorowana dietoterapia jest obecnie uważana za ważny element postępowania terapeutycznego, istotnie wpływający na spowolnienie progresji choroby. Zapobiega niedożywieniu, zmniejsza zaburzenia metaboliczne towarzyszące chorobom nerek i opóźnia konieczność rozpoczęcia leczenia nerkozastępczego.

Odpowiednia wiedza żywieniowa i umiejętność samodzielnego komponowania jadłospisów wywierają znaczący  pływ na przestrzeganie zaleceń dietetycznych przez pacjentów, a w konsekwencji pozwalają na opóźnienie postępu choroby.

Najistotniejsze przyczyny PChN to nefropatia cukrzycowa, nefropatia nadciśnieniowa, kłębuszkowe zapalenie nerek, zaburzenia lipidowe, podeszły wiek, kamice układu moczowego, przebyta ostra niewydolność nerek, przewlekłe choroby nerek w rodzinie i wysoka zawartość białka w diecie. Bardzo istotnymi czynnikami ryzyka wystąpienia PChN są długo utrzymujący się białkomocz oraz nadużywanie leków mogących wywołać objawy nefropatii polekowej.

Sprawdź także: Kiedy twojemu ciału brakuje wody

Odpowiednio wczesne włączenie badań przesiewowych w kierunku PChN do rutynowych badań krwi wykonywanych u wszystkich pacjentów ułatwiłoby wykrywanie tej choroby i leczenie. Badania powinny być wykonywane raz w roku u osób z grupy ryzyka rozwoju PChN, tzn. u pacjentów z cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym, chorobami układu krążenia, kamicą moczową, u osób w podeszłym wieku.

Fragment książki „Dieta w chorobach nerek przed dializą”, Barbara Pyszczuk, PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Zdjęcie ilustracyjne: pixabay.com

Zamów najnowsze wydanie „Mojej Harmonii Życia”.
W wersji papierowej lub e-wydania!