Weganie wierzą, że ich etyka i styl życia przyczyniają się do ograniczenia cierpienia innych istot oraz poprawy stanu  środowiska naturalnego naszej planety. Choć niektórzy twierdzą, iż w diecie wegańskiej brakuje właściwych  składników odżywczych, nie jest to prawdą: weganizm może być jednym z najzdrowszych sposobów odżywiania, szczególnie jeżeli włączy się zasady ajurwedy.

Tekst: Anetta Konstantowska

Zdjęcie: pixabay.com

Stosując ajurwedę w diecie wegańskiej, przestrzega się tych samych zasad żywieniowych, co w tradycyjnej ajurwedzie, lecz nie używa się produktów pochodzenia zwierzęcego. Każdy produkt nabiałowy stosowany w  ajurwedzie, ma swój pełnowartościowy odpowiednik wegański. Przykładowo mleko, masło, maślankę, jogurt i ghee  można zastąpić równie wartościowymi produktami, takimi jak kokos, awokado, surowe migdały, woda kokosowa i  surowe tahini. Miód zastępuje się syropem z brązowego ryżu, daktylami, mrożonym koncentratem soków owocowych oraz innymi naturalnymi substancjami słodzącymi pochodzenia roślinnego.

Ajurweda a układ trawienny

Zdrowy układ trawienny to istota medycyny ajurwedyjskiej. Charakteryzuje go silny ogień trawienny, czyli agni, które ułatwia przyswojenie tego, co niezbędne oraz wydalenie całej reszty. Wykorzystuje on spożywany przez nas pokarm do wyprodukowania niezbędnych płynów życiowych, nazywanych odżas, które odżywiają tkanki ciała i zapewniają  witalność i odporność. Oto kilka prostych zaleceń, by utrzymać układ trawienny w dobrej kondycji:

• Unikaj mrożonych napojów. Wodę pij tylko letnią lub w temperaturze pokojowej.
• Spożywaj pokarmy wilgotne, zapobiegając w ten sposób wzdęciom oraz niestrawności. Suche pokarmy nawilżaj, dodając do nich wodę lub zdrowe tłuszcze.
• Unikaj soli kuchennej, białego cukru, białej mąki, mięsa, roślin spryskiwanych substancjami chemicznymi, żywności  modyfikowanej genetycznie, alkoholu, kofeiny i potraw smażonych. Pod ich wpływem w ciele powstają toksyny.
• Większość owoców spożywaj osobno, nie łącząc ich z żadnymi innymi pokarmami.
• Dokładnie żuj jedzenie, aż stanie się niemal płynne.
• Nie jedz, jeśli nie jesteś głodny. Spożywanie pokarmów w takim wypadku powoduje wzdęcia, niestrawność i  przybieranie na wadze oraz może wywołać poważne choroby układu trawiennego.
• Jedz świadomie. Codziennie spożywaj jeden posiłek w milczeniu.
• Nie przejadaj się.
• Nie jedz późno w nocy.
• Jedz to, co lubisz. Twoje dania powinny apetycznie wyglądać, ładnie pachnieć i dobrze smakować.

Kolejny krok do zdrowia i witalności to modyfikacja nawyków żywieniowych i włączenie do swojej diety właściwych  pokarmów. Określ swoją doszę. Wypełnij test na a-ajurweda.pl/pl/test.

Jak zrównoważyć doszę wata za pomocą diety

Osoby wata powinny przestrzegać diety zawierającej pokarmy ciepłe, wilgotne, tłuste, nawilżające i stabilizujące.  Główną jej część powinny stanowić ugotowane i ciepłe pełne zboża, zupy, potrawy duszone, ostre przyprawy, gorące  herbaty, curry, świeże oleje, surowe orzechy oraz lecytyna w proszku. Należy unikać chleba na drożdżach i większości  surowych pokarmów. Właściwe proporcje to 25 proc. surowych produktów i 75 proc. gotowanych, choć  zalecenia te należy dostosować do klimatu. Osoby wata powinny unikać fasoli lub gotować ją z dużą ilością kminu,  imbiru, ostrych przypraw i wodorostów oraz namoczyć przed gotowaniem. Dla wata najbardziej wskazany jest smak  słony ze względu na jego właściwości rozgrzewające i natłuszczające. Korzystne będą też pokarmy kwaśne spożywane  w niewielkich ilościach.

Osoby wata mogą stosować większość ziół i przypraw, gdyż mają one właściwości rozgrzewające, choć nadmiar  ostrych przypraw może działać wysuszająco i pobudzająco. Mogą też spożywać większość orzechów i nasion,  ponieważ są one z natury słodkie, ciężkie i tłuste. Powinny dodawać do swoich posiłków tzw. superpokarmy szczególnie bogate w składniki odżywcze, na przykład spirulinę, nasiona chia, jagody goji i sok z aloesu, zwłaszcza po  południu, kiedy dosza wata jest najsilniejsza. Należy unikać wszystkich cierpkich, suchych, zimnych i mrożonych  potraw, ponadto nadmiaru owoców cytrusowych, płatków zbożowych i kasz na zimno, produktów marynowanych oraz substancji pobudzających, takich jak kawa, alkohol i biały cukier. Słodki smak równoważy wata, ale co za dużo, to niezdrowo.

Jak zrównoważyć doszę pitta za pomocą diety

Choć osoby pitta znane są z tego, że mają „żołądek z żelaza” i mogą strawić niemal wszystko, najlepiej będą się czuły,  stosując wychładzającą, nawilżającą dietę obfitującą w świeże owoce, soki warzywne, fasolę i wychładzające zboża,  takie jak ryż basmati, pełne ziarna pszenicy oraz owies. Wychładzające zioła, na przykład mięta, koper włoski,  koperek, pietruszka, szafran, nasiona kolendry i kurkuma, łagodzą oraz neutralizują kwasowy charakter doszy pitta.

Dla osób o tej konstytucji doskonały jest olej kokosowy, zielone pędy pszenicy, wodorosty zawierające wiele minerałów oraz surowe, bogate w białko nasiona, takie jak nasiona konopi, chia i słonecznika. Gotowana fasola  bardzo korzystnie działa na pitta, zwłaszcza w połączeniu ze świeżymi kiełkami i awokado. Osoby o konstytucji pitta  nie powinny spożywać zbyt dużo tłustych orzechów, słonych przekąsek, produktów kwaśnych i fermentowanych oraz  substancji pobudzających, ponieważ życie i tak już je pobudza. Powinny mieć zawsze w domu zapas zielonej herbaty,  syropu klonowego, syropu z brązowego ryżu oraz mleka ryżowego.

W przypadku pitta wskazana jest dieta w połowie złożona z produktów surowych, a w połowie z gotowanych, z  niewielką przewagą surowych − zwłaszcza latem i w cieplejszym klimacie. Słodki smak równoważy pitta, ale jego  nadmiar wywołuje zaburzenia. Surowe, nieprzetworzone desery to dla pitta najlepszy wybór.

Jak zrównoważyć doszę kapha za pomocą diety

Dla doszy kapha najbardziej wskazana jest dieta lekka, niskotłuszczowa, bogata w błonnik, z dużą ilością smaku  ostrego, gorzkiego i cierpkiego w potrawach gorących, lekkich i pikantnych. Zalecane produkty to lekkie warzywa, takie jak kapusta, szparagi i karczochy oraz rozgrzewające pełne zboża, na przykład komosa, proso, amarantus, jęczmień i żyto. Zaleca się łączenie zbóż z dużą ilością świeżych warzyw, pikantnych kiełków i przypraw.

Osoby kapha mogą stosować większość rozgrzewających i ostrych ziół. Ich dieta powinna składać się w ok. 40 proc. z  produktów surowych, a w 60 proc. z gotowanych, choć w lecie można jeść więcej dań surowych, zimą zaś − więcej  gotowanych. Sałatki, kiełki, ciepłe herbatki, tortille z kiełków kukurydzy, chleby bez mąki, surowe nasiona, świeże  soki warzywne, fasola, olej słonecznikowy i olej lniany przyczynią się do ustabilizowania poziomu cukru we krwi i  utrzymania stałego poziomu energii.

Posiłki dla kapha można wzbogacić takimi dodatkami, jak mielone siemię lniane, imbir, cebula i pikantne kiełki. Powinny one unikać przetworzonych pokarmów zawierających węglowodany,  w tym lepkich i słodkich deserów, bardzo słodkich i bardzo kwaśnych owoców, mrożonych napojów. Doszę kapha  zaostrza słodki smak, a zatem należy znacząco ograniczyć stosowanie większości substancji słodzących.

Na podstawie książki Talya Lutzker

Ajurwedyjska kuchnia dla wegan. Jak uzyskać równowagę dzięki pożywieniu

zielone-wydawnictwo.pl.